Financiële effecten corona

Voor het in beeld brengen van de financiële gevolgen van de coronacrisis zijn de volgende uitgangspunten gebruikt:

• Onder de kolom 'inschatting' zijn de meerkosten of inkomstenderving meegenomen als gevolg van genomen besluiten door Rijk of gemeente tot 1 november;
• In de kolom 'compensatie' is de compensatie opgenomen die tot nu toe is toegekend, waar mogelijk is de compensatie gerelateerd aan de opgenomen inkomstenderving of meerkosten;
• Het 'aanvullend risico' geeft het risico aan dat bestaat bovenop de inschatting; overwegend is alleen een risico opgenomen bij posten waar op dit moment nog geen inschatting is van te maken.

Het totaal aan inkomstenderving en meerkosten schatten we nu op ruim 41 miljoen euro. Aan coronacompensatie is op dit moment 37 miljoen euro toegezegd. Blijft een nadeel over van ruim 4 miljoen euro. Het nadeel dat voor rekening van de gemeente komt bestaat voor een groot deel uit de verhuuractiviteiten van wijkaccommodaties en sportvoorzieningen (bijna 4 miljoen euro) en parkeerinkomsten (0,8 miljoen euro).
De compensatie voor de financiële effecten van corona blijven gespreksonderwerp tussen gemeenten en Rijk.

Toelichting per regel
Hieronder worden de regels toegelicht die zijn veranderd of nieuw zijn ten opzichte van de corona update van 15 september.

Inkomstenderving leges – publiekszaken   € 50.000
Vanwege uitgestelde kosten (€ 150.000) bij burgerzaken als gevolg van de coronacrisis kunnen wij misgelopen leges (€ 100.000) volledig opvangen en ontstaat er zelfs naar verwachting een klein positief resultaat van € 50.000,- in 2020. Ten opzichte van de eerder afgegeven prognose is dit een flinke verbetering die mogelijk was door o.a. het eerder weer volledig hervatten van de dienstverlening en het efficiënt en effectief omgaan met de veranderingen inzake corona. De kans is echter groot dat komend jaar juist een negatief resultaat te zien zal zijn door de inhaalslag die gemaakt dient te worden. Ook voor dit jaar blijft er een onzekere factor bestaan op onze prognoses, dit i.v.m. de impact van de nieuwe coronagolf.

Niet doorgaan van zomerkermis en verplaatsten van najaarskermis   € -170.000
Het niet doorgaan van de zomerkermis en het verplaatsten van de najaarskermis naar het NYMA-terrein leidt tot een nadeel ten opzichte van de begroting van € 170.000.

Meerkosten voortkomend uit coronamaatregelen (maatschappelijke opvang)   € -2.589.000 / € 2.589.000
Het Rijk heeft met de septembercirculaire de gemeenten een compensatie gegeven voor de directe meerkosten die voortkomen uit de coronamaatregelen en het volgen van de RIVM-richtlijnen. De meerkostenregeling WMO en Jeugd is verlengd tot en met 31 december 2020. Aan de decentralisatie-uitkering Maatschappelijke opvang is een bedrag toegevoegd van € 2.405.532 en aan de decentralisatie-uitkering Vrouwenopvang is een bedrag toegevoegd van € 183.763. Tot op heden zijn er door de gecontracteerde zorgaanbieders nauwelijks meerkosten bij centrumgemeente Nijmegen ingediend, maar we verwachten dat de meeste zorgaanbieders dit de komende maanden alsnog gaan doen. We kunnen het bedrag aan meerkosten echter op dit moment niet inschatten. Bij de jaarrekening maken we de balans op.  

Inhaalzorg jeugdwet    € -391.000 / € 391.000
Er zijn maatregelen genomen om cliënten op grond van de Jeugdwet en de WMO 2015 hulp en ondersteuning te  blijven bieden.  Dit doen we vanwege de continuïteit van zorg voor cliënten tijdens coronamaatregelen én voor continuïteit van het stelsel als de coronamaatregelen weer afgeschaald worden. De afspraken die het Rijk met gemeenten heeft gemaakt, leiden tot een compensatie voor inhaalzorg op grond van de Jeugdwet in 2020. Op dit moment kunnen we deze kosten voor inhaalzorg nog niet goed inschatten, bij de jaarrekening hopen we dit beter inzichtelijk te hebben.

Extra inzet dagbesteding ouderen /Inhaalzorg WMO   €-170.000 / € 127.000
Door de coronamaatregelen kunnen minder ouderen op de dagbestedingslocaties terecht. Daarom wordt vanaf november 2020, voor de duur van 1 jaar het aantal locaties voor een drietal instellingen uitgebreid. Dit brengt voor 2020 € 105.000 aan extra kosten met zich mee. Daarnaast wordt er in 2020 naar verwachting voor € 65.000 aan extra reiskostenvergoedingen verstrekt voor de dagbesteding.
Voor € 127.000 worden deze uitgaven gecompenseerd door een bijdrage in het gemeentefonds voor inhaalzorg Cluster WMO. Hiermee kunnen de kosten voor 2020 deels gedekt worden. Het resterende deel van € 43.000 kan opgevangen worden binnen het taakveld 6.1 (zie overige meldingen).
Voor de resterende 10 maanden in 2021 gaat het in totaal om € 638.000 (€ 488.000 voor uitbreiding locaties van de dagopvang; € 75.000 voor 10 maanden reiskostenvergoedingen en € 75.000 voor respijtzorg voor mantelzorger).

Niet innen eigen bijdragen WMO   € -252.000 / € 252.000
De Minister van VWS heeft besloten de eigen bijdrage voor de WMO (exclusief beschermd wonen en
opvang) vrij te stellen voor de maanden april en mei 2020. Aanleiding hiervoor was dat door de coronacrisis een substantieel deel van de zorg en ondersteuning in de WMO niet (volledig) kon worden geleverd. Vanwege een onevenredige uitvoeringslast voor gemeenten en aanbieders rond het tijdelijk opschorten van de eigen bijdrage is besloten om WMO-cliënten in genoemde maanden vrij te stellen van de eigen bijdrage. Vanuit het Rijk ontvangen we € 252.226. Dit bedrag  is voldoende om de gemiste eigen bijdrage te compenseren.

Permanente verhuur Voorzieningenharten en wijkaccommodaties   € -600.000
We hebben een inkomstenderving van permanente huurders bij de wijkaccommodaties en bij de voorzieningenharten. De permanente huurders kunnen op aanvraag uitstel van betaling krijgen tot en met 31 december 2020.  

Inkomstenderving Exploitatie horeca wijkaccommodaties   € -400.000
Het sluiten van de wijkaccommodaties heeft ook effect op de exploitaties van de horeca. Over heel 2020 verwachten we, afhankelijk van de impact van de 2e lockdown een inkomstenderving van € 400.000.

Bijstand zelfstandigen   € -22,8 miljoen / € 22,8 miljoen
We hebben van het Rijk een voorschot ontvangen van € 22.820.675. Er is (stand 1 september) 15,483 miljoen euro uitgegeven aan de TOZO regelingen 1 en 2. Dit is exclusief de uitvoeringskosten. De uitvoeringskosten maken wel onderdeel uit van het ontvangen voorschot. Aan het einde van het jaar stellen we een verantwoording op (SISA) en een totaalbeeld op. We gaan er op dit moment vanuit dat het effect budget neutraal is. De regeling is weer verlengd en loopt ook door in 2021. We stellen voor zowel de lasten als de baten met het bedrag van het ontvangen voorschot op te hogen. Zie ook onder Meldingen waarvoor een besluit nodig is.

Woonkostentoeslag   € 0,2 miljoen
We hebben vanwege de coronacrisis de regels rondom het toekennen van woonkostentoeslag versoepeld. Dit
brengt extra kosten met zich mee. Er is tot nu toe 0,1 miljoen euro uitgegeven. Nu de maatregelen zijn aangescherpt, bestaat de kans dat er weer meer aanvragen worden ontvangen. De inschatting is dat we ongeveer  0,2 miljoen euro gaan uitgeven.

Inkomstenderving participatiebedrijf   € -1.696.000 / € 1.696.000
Door het coronavirus zijn de Sociale Werkbedrijven geheel of gedeeltelijk gesloten geweest. Daardoor vallen bedrijfsopbrengsten weg waarmee (deels) de loonkosten van medewerkers die werkzaam zijn voor een Sociale Werkbedrijf worden bekostigd. Van het Rijk ontvangen we hiervoor compensatie via een hogere integratie-uitkering Participatie. Voor Nijmegen gaat het om € 1.696.000.

Parkeerinkomsten   € -3,0 miljoen / € 2.165.000
Tijdens de 1e lockdown waren er veel minder bezoekers in de binnenstad die parkeerden op straat of in de parkeergarages. In de loop van het derde kwartaal zagen we een voorzichtig herstel.  Nu we echter met een 2e lockdown worden geconfronteerd houden we vast aan de inschatting van 3 miljoen euro.  Via de eerste tranche coronacompensatie is bijna 2,2 miljoen euro compensatie toegekend.

Exploitatie speeltuin Brakkefort en Leemkuil   € -300.000
We verwachten een financieel nadeel van € 300.000 als gevolg van de coronacrisis. Gezien de sluitingsdatum van de speeltuinen leidt de 2e lockdown niet tot een additioneel verlies.

Huurinkomsten binnen- en buitensport (*)    € -1.300.000 / € 187.000
De binnen- en buitensportaccommodaties zijn een deel van het jaar gesloten geweest. Voor alle sportverenigingen is er uitstel van betaling gegeven tot en met 31-12-2020. Dit betreft € 90.000 huurinkomsten per maand. Belangrijke reden dat we nu eerst kiezen voor alleen uitstel van betaling voor sportverenigingen - en niet meteen afstel - is dat sportverenigingen mogelijk nog gebruik kunnen maken van landelijke compensatieregelingen. Door afstel van huur komt een groot aantal verenigingen mogelijk niet in aanmerking voor de € 4.000,- van het Rijk omdat ze dan de drempelwaarde vaste lasten niet halen. Wellicht geldt dat dan ook voor toekomstige aanvullende compensatieregelingen van het Rijk. Het risico is groot dat deze € 90.000 per maand aan inkomstenderving volledig of gedeeltelijk vervalt. Huurders die geen sportvereniging zijn krijgen restitutie van de reservering van een zaal als de reservering niet kon doorgaan door de coronacrisis.
Voor de periode tot en met december is de inschatting dat we 1,3 miljoen euroaan inkomsten mislopen.

Exploitatie horeca Triavium (inkomstenderving en onvermijdelijke kosten)   € -600.000
Het  winterseizoen voor de ijsbaan start in het najaar. Als de maatregelen van de nieuwe lockdown van kracht blijven tot en met eind december betekent dit dat we nagenoeg geen inkomsten uit entreegelden en horeca gaan ontvangen. We schatten in totaliteit voor Triavium rond de 0,6 miljoen euro aan inkomstenderving in.

Steunfonds anderhalve meter samenleving   € -250.000 / € 250.000
De anderhalvemetersamenleving zorgt voor minder inkomsten en de noodzaak voor aanpassingen voor de cultuursector, de evenementen, horeca en andere bedrijven. We willen perspectief bieden op sociale interacties, passend binnen de dan geldende richtlijnen en onderzoeken samen met andere gemeenten, provincie en Rijk of een steunfonds haalbaar is. Inmiddels is de eerste tranche van het steunfonds gerealiseerd. Deze tranche wordt gedekt uit de provinciale lumpsum-subsidieregeling. Hiermee hebben we de verruimde opstelling van terrassen mede mogelijk gemaakt en hebben we 18 initiatieven van ondernemers ondersteund. Na evaluatie wordt een besluit genomen over een eventuele tweede tranche in 2021. Vanwege de gedeeltelijke lockdown in het najaar van 2020 kan een deel van deze 18 initiatieven niet doorgaan. Een aantal kan worden verzet naar 2021 en over de andere initiatieven maken we maatwerkafspraken met de organisatoren. We hebben dit afgestemd met de provincie, zodat er geen knelpunt ontstaat met de subsidievoorwaarden.

Kwijtschelden precario terrassen 2020   € -450.000
We hebben besloten om geen precario in rekening te brengen voor alle terrassen. In het eerste maatregelenprogramma is opgenomen dat het jaartarief aan precario blijft gelden als er meer dan 4 maanden gebruik wordt gemaakt van gemeentegrond voor het opstellen van een terras. Nu de horeca nog verder onder druk is komen te staan vanwege de beperkingen en het niet doorgaan van de Vierdaagsefeesten, komen we de ondernemers graag tegemoet. Deze maatregel zorgt voor een financieel nadeel ten opzichte van de begroting van € 450.000.

Geen marktgelden in 2020   € -200.000
We innen in 2020 geen marktgelden. We zien dat op de markt flink geïnvesteerd is om aan alle richtlijnen te voldoen. Ook merken we dat ruim 60% van de ondernemers, voornamelijk werkzaam in de non-food, niet komt. De ondernemers hebben echter een abonnement voor het betalen van de marktgelden. Dat betekent dat het marktgeld ieder kwartaal in rekening wordt gebracht. Binnen de veiligheidsregio is afgesproken dat een marktondernemer alleen hoeft te betalen als hij/zij ook aanwezig is. We willen hier uitvoering aan geven door in het hele jaar 2020 geen marktgelden te innen. Deze maatregel zorgt voor een financieel nadeel ten opzichte van de begroting van € 200.000.

Geen precario standplaatsen 2020   € -22.000
We innen in 2020 geen standplaatshouderprecario. Ook hier geldt dat binnen de veiligheidsregio is afgesproken dat een ondernemer alleen hoeft te betalen als hij/zij ook aanwezig is. Voor Nijmegen is dit praktisch lastig uitvoerbaar, vanwege de hoeveelheid en wisselende aantallen standplaatshouders. Er is daarom besloten om voor het hele jaar 2020 bij geen enkele standplaatshouderprecario in rekening te brengen. Deze maatregel zorgt voor een financieel nadeel ten opzichte van de begroting van € 22.000.

Gemeentelijke organisatie   € 0
De coronacrisis heeft een grote impact op de gemeentelijke organisatie en vraagt veel van de flexibiliteit en wendbaarheid. We gaan er van uit dat we de extra werkzaamheden en kosten die deze coronacrisis met zich meebrengt binnen de financiële kaders opgelost krijgen. We gaan er wel vanuit dat de financiële kaders voor de organisatie worden aangepast met specifieke middelen voor uitvoering van het Rijk. Het geschatte risico betreft maximaal € 500.000 voor 2020. We verwachten dus dat we de impact van corona dit jaar opgelost krijgen, wel betekent het ook dat sommige werkzaamheden blijven liggen omdat medewerkers prioriteit moeten geven aan werkzaamheden die veroorzaakt worden door de coronacrisis. We kunnen de financiële impact voor volgend jaar daarvan echter moeilijk inschatten.
Als laatste is een waarschuwing op zijn plaats voor het mogelijk overschrijden van de inhuurnorm. Voor het uitvoeren van de extra werkzaamheden kan ingehuurd worden. Deze inhuur past binnen de budgettaire kaders, maar kan wel leiden tot een overschrijden van de inhuurnorm.

Noodopvang kinderen van ouders met een cruciaal beroep   € -39.000/€ 186.000
Voor kinderen van wie één of beide ouders werken in een cruciaal beroep of vitale sector, werd voor de periode medio maart tot 1 juli gratis noodopvang aangeboden. De (gratis) noodopvang gedurende werkdagen eindigde eerder per 8 juni. Gemeenten hebben deze noodopvang, in overleg met kinderopvangorganisaties en scholen, gecoördineerd. Gemeenten vergoeden de kosten aan kinderopvangorganisaties en scholen.

Compensatie 2e tranche via gemeentefonds nog niet eerder opgenomen   € -404.000 / € 3.062.000
Het Rijk compenseert gemeenten voor de financiële gevolgen van de coronacrisis. Soms gaat dit met een specifieke uitkering, twee keer is dit gebeurd via het gemeentefonds (1e en 2e tranche).  Overigens stellen wij in het verzamelvoorstel voor de ontvangen compensatie voor het corona-proof organiseren van de verkiezingen in 2021 over te hevelen naar 2021. We zullen dit budget in dat jaar waarschijnlijk hard nodig hebben.
U vindt een specificatie van de financiële compensatie die tot nu toe is ontvangen in de bijlage coronacompensatie.